Omnius

December is de maand van de cadeautjes.
Voor de financiering van deze extra-uitgaven wordt vaak gerekend op de uitbetaling van de eindejaarspremie of de dertiende maand.
Heeft een werknemer echter wel een verworven recht op de ontvangst van een dergelijke eindejaarspremie ?
Om hierop bevestigend te kunnen antwoorden, moet de eindejaarspremie een bestanddeel van het loon zijn en geen vrijgevigheid vanwege de werkgever.
Een premie is slechts loon wanneer een specifieke bron kan worden aangewezen, die de werknemer recht geeft op de premie. Die bron kan zijn : een bepaling in een collectieve of individuele arbeidsovereenkomst, een algemeen en bestendig gebruik, een belofte of een eenzijdige verbintenis van de werkgever.
In de rechtspraak wordt er thans van uitgegaan dat een dergelijke eindejaarspremie, die wordt toegekend wegens arbeid of die wordt verricht in uitvoering van een arbeidsovereenkomst, alleszins loon is en geen gift.

Gedeeltelijke eindejaarspremie :

Heeft een werknemer recht op een gedeelte van de eindejaarspremie, wanneer zijn arbeidsovereenkomst een einde neemt vóór het tijdstip waarop de premie wordt toegekend (dus meestal vóór de maand december)?
Het recht op een eindejaarspremie, die de tegenprestatie is van arbeid in uitvoering van de arbeidsovereenkomst, wordt normalerwijze verkregen naargelang de arbeid is verricht.
Vermits deze eindejaarspremie deelbaar is, is zij slechts verschuldigd in verhouding tot de duur van de tijdens het verlopen jaar gepresteerde arbeid.
Wanneer de arbeidsovereenkomst van een werknemer bv. eindigt op 31 mei, heeft hij recht op 5/12de van de normale eindejaarspremie.

Toekenningsvoorwaarden :
Het in dienst zijn op het tijdstip van de toekenning van de premie wordt vaak als voorwaarde gesteld voor het recht op de ontvangst van die premie.
Deze voorwaarde is rechtsgeldig en zo kan een bepaling van een algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst (C.A.O.) een dergelijke voorwaarde inlassen.
Regelmatig wordt ook bepaald dat de premie slechts verschuldigd is als de werknemer een zekere anciënniteit heeft bereikt.
Een dergelijke bepaling is geldig voor zover de premie niet alleen wordt toegekend als tegenprestatie van arbeid, maar ook als beloning voor de trouw aan de onderneming.

Besluit :

De uitbetaling van een eindejaarspremie zal in de meeste gevallen gebeuren, maar is niet altijd vanzelfsprekend.
Het is daarom aangewezen dat iedere werknemer weet onder welk paritair comité zijn werkgever hoort en welke C.A.O.’s over de eindejaarspremie werden afgesloten.

Paul Cox,
cox@omnius.be